[Cảnh Giác] Các Hình Thức Lừa Đảo Trực Tuyến Năm 2025

Bạn có tự tin rằng mình đủ tỉnh táo để nhận biết mọi chiêu trò lừa đảo trực tuyến? Từ những tin nhắn “trúng thưởng” hấp dẫn đến những cuộc gọi mạo danh, từ những lời mời đầu tư “siêu lợi nhuận” đến những mối tình ảo trên mạng, đâu là thật, đâu là giả? Đừng lo lắng! Bài viết này không chỉ giúp bạn nhận diện các hình thức lừa đảo trực tuyến phổ biến, mà còn trang bị cho bạn những kỹ năng phòng tránh cơ bản và nâng cao, giúp bạn tự tin “lướt” mạng an toàn.

Lừa Đảo Trực Tuyến Là Gì?

Lừa đảo trực tuyến (Online Scam) là hành vi sử dụng các hình thức gian lận qua internet nhằm chiếm đoạt tài sản, thông tin cá nhân hoặc lợi dụng lòng tin của người khác để trục lợi. Các đối tượng lừa đảo thường dùng các công cụ như email, mạng xã hội, website giả mạo, ứng dụng di động hoặc tin nhắn để tiếp cận nạn nhân.

Theo báo cáo của Ban Công nghệ thuộc Hiệp hội An ninh mạng Quốc gia công bố vào tháng 12/2024, cứ mỗi 220 người dùng điện thoại thông minh thì có 1 người trở thành nạn nhân của các vụ lừa đảo trực tuyến. Thiệt hại ước tính trong năm 2024 lên tới 18.900 tỷ đồng, cho thấy mức độ nghiêm trọng và ngày càng gia tăng của vấn nạn này.

Đặc biệt, khảo sát chỉ ra rằng 70% các vụ lừa đảo xuất phát từ các nền tảng mạng xã hội như Zalo và Facebook – nơi kẻ gian dễ dàng tiếp cận và thao túng nạn nhân.

Các Hình Thức Lừa Đảo Trực Tuyến Phổ Biến Hiện Nay

Deepfake – Công Nghệ Giả Mạo Đa Giác Quan

Deepfake là một trong những hình thức lừa đảo trực tuyến nguy hiểm nhất hiện nay. Kẻ gian sử dụng công nghệ trí tuệ nhân tạo (AI) để tạo ra các video, hình ảnh, hoặc âm thanh giả mạo, bắt chước giọng nói, khuôn mặt và hành động của người khác một cách chân thực. Mục đích của chúng là đánh lừa người xem, lan truyền thông tin sai lệch, tống tiền hoặc bôi nhọ danh dự.

Ví dụ: Một video giả mạo về một chính trị gia đưa ra những tuyên bố gây sốc, hoặc một video giả mạo về một người nổi tiếng quảng cáo cho một sản phẩm lừa đảo.

Lừa Đảo Qua Tin Nhắn, Email Tự Động

Hình thức lừa đảo này thường xuất hiện dưới dạng các tin nhắn SMS, email mạo danh ngân hàng, cơ quan nhà nước hoặc các tổ chức uy tín. Các tin nhắn, email này thường chứa các thông tin gây hoang mang, lo sợ (ví dụ: tài khoản của bạn bị xâm nhập, bạn có một khoản nợ chưa thanh toán), hoặc các thông tin hấp dẫn (ví dụ: bạn đã trúng thưởng, bạn được nhận một món quà).

Khi người dùng truy cập vào các đường link này, thông tin của họ sẽ bị đánh cắp, dẫn đến mất tiền hoặc bị lợi dụng vào các mục đích xấu.

Lừa Đảo Tình Cảm

Lừa đảo trực tuyến dạng tình cảm thường nhắm vào những người đang tìm kiếm mối quan hệ trên mạng. Kẻ lừa đảo tạo dựng một hồ sơ giả mạo hấp dẫn, kết bạn, trò chuyện và tạo dựng lòng tin với nạn nhân. Sau một thời gian, chúng bắt đầu viện cớ khó khăn về tài chính, bệnh tật, hoặc cần tiền để gặp mặt và yêu cầu nạn nhân chuyển tiền.

Hậu quả: Nạn nhân không chỉ mất tiền mà còn bị tổn thương về mặt tình cảm, mất niềm tin vào con người.

Chiêu Trò Đầu Tư “Lãi Khủng”

Các hình thức lừa đảo trực tuyến này quảng cáo lợi nhuận “khủng”, vượt xa lãi suất thị trường. Mô hình thường là dự án ma, đa cấp biến tướng, tiền ảo, Forex lừa đảo. Ban đầu, chúng trả lợi nhuận đúng hẹn để tạo lòng tin, sau đó biến mất cùng tiền của nhà đầu tư. Hãy nhớ không có đầu tư nào lợi nhuận cao mà không rủi ro. Tìm hiểu kỹ, tham khảo ý kiến chuyên gia và chỉ đầu tư các kênh hợp pháp.

Tin Tuyển Dụng Ảo – Cạm Bẫy Việc Làm

Không thể không nhắc đến hình thức lừa đảo trực tuyến thông qua tuyển dụng việc làm. Những tin đăng tuyển có đặc điểm chung là đưa ra mức lương cực kỳ hấp dẫn, điều kiện làm việc lý tưởng và các đãi ngộ vượt xa mặt bằng thị trường.

Sau khi thu hút được sự quan tâm của ứng viên, chúng thường đưa ra các yêu cầu như đóng phí đặt cọc để “giữ chỗ”, “phí đào tạo” trước khi nhận việc, hoặc yêu cầu cung cấp thông tin cá nhân chi tiết với lý do “hoàn thiện hồ sơ”.

Những công ty uy tín sẽ không bao giờ yêu cầu ứng viên đóng bất kỳ khoản phí nào trong quá trình tuyển dụng. Người tìm việc cần đặc biệt cảnh giác với những lời mời chào việc làm có mức lương quá cao so với thị trường, tránh cung cấp thông tin cá nhân nhạy cảm và tuyệt đối không chuyển tiền theo yêu cầu của nhà tuyển dụng trước khi xác minh kỹ về độ tin cậy của công ty.

Lừa Đảo Tinh Vi Qua Mạng Xã Hội

Để tạo dựng uy tín và chiếm được lòng tin của khách hàng, nhiều nhóm tội phạm đã tinh vi sử dụng một chiến thuật bài bản. Chúng tạo lập các fanpage giả mạo trên Facebook, sau đó bằng nhiều thủ thuật, chúng tìm cách xin dấu tích xanh xác thực từ Facebook. Chưa dừng lại ở đó, các đối tượng này còn chạy quảng cáo cho những trang giả mạo này, thậm chí mua các bình luận ảo với nội dung tích cực, ca ngợi dịch vụ mà chúng cung cấp.

Hình thức lừa đảo trực tuyến này tạo ra một vỏ bọc hoàn hảo, khiến khách hàng tin tưởng vào độ uy tín của trang. Các chuyên gia công nghệ nhận định, Facebook thường ưu tiên hiển thị các fanpage, hội nhóm có lượng người theo dõi lớn, chính vì vậy, khách hàng rất dễ rơi vào bẫy của những kẻ lừa đảo này.

Gọi Điện Mạo Danh Cơ Quan Chức Năng Nhà Nước

Gần đây, các cơ quan chức năng đã phát đi thông báo cảnh báo người dân về một hình thức lừa đảo tinh vi mới liên quan đến việc cài đặt dịch vụ công và tích hợp điểm giấy phép lái xe. Thủ đoạn của các đối tượng lừa đảo là mạo danh cán bộ công an, liên hệ qua điện thoại để hướng dẫn người dân thực hiện việc cài đặt và tích hợp 12 điểm của giấy phép lái xe vào hệ thống dịch vụ công.

Để tăng độ tin cậy, bọn chúng thường đề nghị người dân đến trụ sở công an gần nhất để hoàn thiện thủ tục liên quan đến dữ liệu dân cư. Tuy nhiên, các cuộc gọi này thường được thực hiện trong giờ hành chính, khiến người dân khó có thể sắp xếp thời gian đến trụ sở công an, buộc phải trao đổi thông tin qua điện thoại – đây chính là kẽ hở mà các đối tượng lừa đảo lợi dụng để thực hiện hành vi phạm tội của mình.

Khi nhận cuộc gọi từ người lạ tự xưng là cán bộ cơ quan nhà nước, người dân cần bình tĩnh thực hiện việc kiểm tra và xác minh kỹ lưỡng danh tính của họ. Trong mọi trường hợp, tuyệt đối không chuyển tiền theo yêu cầu của đối tượng lạ.

Tin Giả – Công Cụ Gây Hoang Mang

Các công cụ AI hiện nay có khả năng sản xuất hàng loạt bài viết, hình ảnh và video với nội dung giật gân, thu hút sự chú ý của người dùng mạng. Những thông tin này thường xoay quanh các chủ đề nhạy cảm như tai nạn, thảm họa, những hoàn cảnh đáng thương.

Kẻ gian sử dụng hình ảnh từ các thảm họa có thật trong quá khứ, nhưng được chỉnh sửa bằng AI để thêm các chi tiết giả mạo như logo của các hãng tin nổi tiếng, âm thanh hỗn loạn và thậm chí là hình ảnh người dân kêu cứu. Kèm theo video là lời kêu gọi quyên góp tiền cho các nạn nhân thông qua một tài khoản ngân hàng/ví điện tử không rõ ràng.

Chiêu Trò Hỗ Trợ Kỹ Thuật

Một hình thức lừa đảo trực tuyến mới đang gây nhiều lo ngại khi các đối tượng xấu thực hiện các cuộc gọi tự động, mạo danh nhân viên kỹ thuật của các tập đoàn công nghệ lớn như Microsoft hay Apple. Thủ đoạn của chúng là gọi điện thông báo với người dùng rằng máy tính đang bị nhiễm virus nguy hiểm, đe dọa có thể gây mất dữ liệu hoặc rò rỉ thông tin cá nhân.

Sau khi tạo tâm lý hoang mang, lo lắng cho nạn nhân, bọn lừa đảo sẽ đưa ra hai yêu cầu: hoặc là thanh toán một khoản phí “sửa chữa” khẩn cấp, hoặc là cho phép chúng truy cập từ xa vào máy tính với lý do khắc phục sự cố. Thực chất, đây chỉ là chiêu trò nhằm chiếm đoạt tiền bạc hoặc đánh cắp thông tin cá nhân, tài khoản ngân hàng của người dùng.

Các chuyên gia an ninh mạng khuyến cáo người dùng tuyệt đối không tin vào những cuộc gọi kiểu này, vì các công ty công nghệ lớn không bao giờ chủ động liên hệ với khách hàng qua điện thoại để thông báo về vấn đề kỹ thuật hay yêu cầu thanh toán phí dịch vụ.

Xem thêm: Phát Triển Tư Duy Phản Biện Để Phòng Tránh Lừa Đảo

Cách Phòng Tránh Lừa Đảo Trực Tuyến Hiệu Quả

Để phòng tránh lừa đảo trực tuyến hiệu quả, bạn cần trang bị cho mình các kỹ năng cơ bản và nâng cao, đồng thời luôn nâng cao cảnh giác khi tham gia vào không gian mạng

Kỹ Năng Phòng Tránh Cơ Bản

• Kiểm tra nguồn gốc thông tin: Xác minh độ tin cậy của nguồn thông tin bằng cách kiểm tra tên miền và đường dẫn URL của trang web, tìm các dấu hiệu bất thường hoặc lỗi chính tả.
• Cảnh giác với người lạ: Thận trọng khi kết bạn với người lạ trên mạng xã hội, Zalo, Telegram, và ẩn danh sách bạn bè để tránh bị lợi dụng.
• Cẩn trọng với email và tin nhắn lạ: Kiểm tra kỹ địa chỉ email người gửi và so sánh với thông tin chính thức, cảnh giác với các yêu cầu cung cấp thông tin cá nhân hoặc tài chính.
• Không chuyển tiền trước: Tuyệt đối không chuyển tiền hoặc đặt cọc cho người lạ.
• Chậm lại để suy nghĩ: Đối diện với những tình huống cấp bách, hãy dành thời gian suy nghĩ và tìm hiểu kỹ thông tin trước khi đưa ra quyết định.

Kỹ Năng Phòng Tránh Nâng Cao

• Bảo vệ thông tin cá nhân: Hạn chế chia sẻ thông tin và hình ảnh cá nhân trên mạng xã hội, ẩn thông tin cá nhân như địa chỉ, ngày tháng năm sinh, số điện thoại.
• Sử dụng mật khẩu mạnh: Tạo mật khẩu dài và phức tạp, bao gồm chữ hoa, chữ thường, số và ký tự đặc biệt, và tránh sử dụng một mật khẩu cho nhiều tài khoản.
• Thiết lập xác thực đa yếu tố (2FA): Kích hoạt xác thực đa yếu tố để tăng cường bảo mật cho tài khoản trực tuyến.
• Cập nhật phần mềm bảo mật: Cài đặt và thường xuyên cập nhật phần mềm diệt virus, tường lửa để bảo vệ thiết bị khỏi mã độc.
• Sao lưu dữ liệu thường xuyên: Sao lưu dữ liệu quan trọng để tránh mất mát trong trường hợp bị tấn công hoặc lừa đảo.

Lời Kết

“Lừa đảo trực tuyến là một “cuộc chiến” không ngừng nghỉ, đòi hỏi chúng ta phải liên tục nâng cấp “vũ khí” phòng thủ. Không chỉ dừng lại ở việc nhận biết các chiêu trò, bạn cần trang bị cho mình một tư duy chiến lược sắc bén để chủ động đối phó với mọi tình huống. NodeX tự hào giới thiệu đến bạn Khóa học “Tư duy chiến lược số” với những kỹ năng thiết thực như:

• Nâng cao tư duy phản biện: Phân tích thông tin đa chiều, đánh giá nguồn tin, và không dễ dàng bị “dắt mũi” bởi tin giả.
• Xây dựng chiến lược bảo mật: Chủ động bảo vệ thông tin cá nhân, tài khoản, và tài sản trên không gian mạng.
• Hiểu rõ bối cảnh số: Nắm bắt các xu hướng công nghệ mới, nhận diện rủi ro tiềm ẩn, và đưa ra quyết định sáng suốt.

Đừng để mình trở thành nạn nhân! Hãy trang bị tư duy chiến lược số ngay hôm nay để làm chủ cuộc chơi trên không gian mạng

Thông tin liên hệ:

• Trụ sở chính: Lux 6, Vinhomes Golden River, Số 2 Tôn Đức Thắng, Quận 1, HCM
• Văn phòng Hà Nội: Tòa nhà Charmvit, số 117 Trần Duy Hưng, Phường Trung Hòa, Quận Cầu Giấy, Hà Nội.
• Văn phòng Đà Nẵng: 02B Lê Lợi, Hải Châu, Đà Nẵng.
• Điện thoại: 0908.993.022
• Email: hello@nodex.asia
• Fanpage: NodeX Asia