Trong thế giới trí tuệ nhân tạo (AI), ChatGPT của OpenAI đã trở thành một cái tên quen thuộc kể từ khi ra mắt vào năm 2022. Tuy nhiên, một đối thủ mới nổi gần đây: DeepSeek R1 đang làm khuấy động cộng đồng AI với những tính năng độc đáo và khả năng cạnh tranh mạnh mẽ. Vậy DeepSeek hoạt động ra sao, liệu nó có thể thay thế ChatGPT trong nhiều khía cạnh? Hãy cùng NodeX tìm hiểu qua bài viết dưới đây.
DeepSeek Là Gì?
DeepSeek là một mô hình ngôn ngữ lớn (LLM) mã nguồn mở được phát triển bởi Trung Quốc. Đây là một công cụ AI được thiết kế để cạnh tranh trực tiếp với ChatGPT, với mục tiêu cung cấp hiệu suất cao, chi phí thấp và sự linh hoạt trong sử dụng. Một điểm đáng chú ý của DeepSeek là chi phí đào tạo cực kỳ thấp: chỉ 5,6 triệu USD trong 2 tháng, so với hàng tỷ USD đầu tư từ các công ty Mỹ như OpenAI, Google và Microsoft.
Mô hình này còn vượt qua các đối thủ lớn như GPT-4 (OpenAI), Claude (Anthropic), và Llama (Meta) trong nhiều bài kiểm tra về độ chính xác và hiệu suất. Hiện DeepSeek đã phát triển nhiều mô hình AI nổi bật như:
- DeepSeek Coder (2023): Mô hình mã nguồn mở dành cho các tác vụ lập trình.
- DeepSeek LLM (67 tỷ tham số): Cạnh tranh với các mô hình ngôn ngữ lớn khác.
- DeepSeek-V2 (2024): Hiệu suất mạnh mẽ, chi phí thấp, gây ra cuộc chiến giá cả trong thị trường AI Trung Quốc.
- DeepSeek-Coder-V2 (236 tỷ tham số): Tập trung vào các thách thức lập trình phức tạp, hỗ trợ ngữ cảnh dài lên đến 128K token.
- DeepSeek-V3 (671 tỷ tham số): Hiệu năng vượt trội trên nhiều tiêu chuẩn, yêu cầu tài nguyên ít hơn các đối thủ.
- DeepSeek-R1 (2025): Tập trung vào các tác vụ suy luận, cạnh tranh trực tiếp với mô hình OpenAI.
Điểm Khác Biệt Của DeepSeek So Với Các AI Khác?
Khả Năng Suy Luận Giống Con Người
Một trong những điểm nổi bật của DeepSeek là khả năng suy nghĩ và giải thích theo cách giống như con người. Thay vì chỉ đưa ra kết quả cuối cùng, DeepSeek hiển thị toàn bộ quá trình tư duy của mình. Điều này cho phép nó tự học và cải thiện dựa trên kết quả, tương tự như cách con người tư duy và giải quyết vấn đề.
Ví dụ, khi được yêu cầu tạo dàn ý cho một bài viết, DeepSeek không chỉ liệt kê các điểm chính mà còn giải thích cách nó xây dựng các điểm đó. Nó thậm chí còn đề cập đến các yếu tố quan trọng như tính công bằng, minh bạch và khả năng thiên vị – những điều mà ChatGPT thường bỏ qua.
Kỹ Thuật Xử Lý Tiên Tiến
DeepSeek đã áp dụng một loạt các kỹ thuật tiên tiến trong quá trình phát triển các mô hình AI, giúp tăng hiệu quả hoạt động, cải thiện khả năng suy luận và giảm đáng kể chi phí tính toán, các kỹ thuật nổi bật gồm:
Học Tăng Cường (Reinforcement Learning)
Học tăng cường là một phương pháp học máy mà DeepSeek áp dụng để cải thiện khả năng suy luận của các mô hình AI. Thay vì dựa vào dữ liệu gắn nhãn để tinh chỉnh như cách mà các AI khác thường làm, DeepSeek cho phép mô hình học thông qua thử nghiệm và sai lầm (trial-and-error).
Trong quá trình này, mô hình tương tác với môi trường, nhận phần thưởng hoặc hình phạt dựa trên hành động của mình, từ đó tự điều chỉnh và cải thiện qua từng vòng lặp. Phương pháp này không chỉ giúp tăng tính linh hoạt mà còn giảm sự phụ thuộc vào dữ liệu gắn nhãn, tiết kiệm thời gian và chi phí huấn luyện.
Kiến Trúc Chuyên Gia Hỗn Hợp (Mixture-of-Experts, MoE)
Các mô hình của DeepSeek áp dụng kiến trúc MoE, cho phép chỉ kích hoạt một phần nhỏ tham số cần thiết cho từng tác vụ cụ thể. Cách tiếp cận này giúp giảm đáng kể chi phí tính toán mà vẫn đảm bảo hiệu suất tối ưu.
Hãy hình dung một nhóm chuyên gia, mỗi người sở hữu kiến thức chuyên sâu trong một lĩnh vực riêng. Khi cần giải quyết một nhiệm vụ, chỉ những chuyên gia phù hợp nhất được gọi vào, tối ưu hóa cả nguồn lực lẫn chuyên môn. Tương tự, kiến trúc MoE của DeepSeek hoạt động bằng cách “triệu tập” các tham số liên quan, mang lại sự tiết kiệm tài nguyên vượt trội và nâng cao hiệu quả xử lý.
So Sánh DeepSeek Và ChatGPT Qua Các Tác Vụ Thực Tế
Tạo Nội Dung Bài Viết
Khi được yêu cầu tạo dàn ý cho một bài viết so sánh sản phẩm từ góc nhìn của người dùng, DeepSeek R1 đã vượt trội hơn đáng kể so với ChatGPT o1. Điều này không chỉ thể hiện ở việc cả hai mô hình đều xác định và đề cập đến các điểm chính trong bài viết, mà còn ở cách DeepSeek xây dựng một cấu trúc rõ ràng và có sự logic cao hơn.
Thực tế, DeepSeek không chỉ giới hạn trong việc nêu ra các luận điểm mà còn đi xa hơn bằng cách bổ sung những yếu tố quan trọng như đạo đức AI, tính minh bạch và công bằng. Đây là các vấn đề mà ChatGPT hoàn toàn không đề cập đến, khiến cho nội dung của nó thiếu chiều sâu và khả năng thuyết phục đối với những người đọc đang tìm kiếm một cái nhìn toàn diện và sâu sắc.
Hỗ Trợ Lập Trình
DeepSeek thể hiện sự vượt trội rõ rệt khi hỗ trợ lập trình, khiến nó trở thành một công cụ không thể thiếu cho cả người mới và các lập trình viên có kinh nghiệm. Khi được yêu cầu viết một trò chơi Tic Tac Toe bằng Pyscript, DeepSeek không chỉ dừng lại ở việc cung cấp mã nguồn đơn thuần. Nó còn tiến xa hơn bằng cách giải thích chi tiết từng thành phần quan trọng cần thiết cho quá trình phát triển ứng dụng, từ việc xây dựng giao diện HTML thân thiện với người dùng đến việc triển khai logic Python phức tạp để đảm bảo hoạt động mượt mà của trò chơi.
Khả năng này đặc biệt hữu ích đối với những ai mới bắt đầu học lập trình, vì nó không chỉ giúp họ hiểu rõ hơn về cách viết mã mà còn trang bị cho họ kiến thức nền tảng vững chắc để tự tin tạo ra sản phẩm của riêng mình. Trong khi đó, ChatGPT mặc dù cũng cung cấp mã nguồn và hướng dẫn cơ bản nhưng lại thiếu đi những giải thích sâu sắc và chi tiết như vậy. Sự khác biệt này chứng minh rằng DeepSeek là lựa chọn tối ưu cho những ai thực sự muốn nâng cao kỹ năng lập trình của mình thông qua học hỏi chủ động và sáng tạo.
Tìm Kiếm Thông Tin
Khi thực hiện truy vấn “lập kế hoạch du lịch Đà Nẵng 3 ngày 2 đêm”, cho ra kết quả như sau:
ChatGPT o1 cung cấp lịch trình tổng quan và bao quát các điểm đến phổ biến ở Đà Nẵng như Cầu Rồng, Bãi biển Mỹ Khê, Ngũ Hành Sơn, Chùa Linh Ứng,…với tốc độ phản hồi nhanh chóng. Tuy nhiên, kế hoạch tạo ra thiếu chi tiết, không đi sâu vào các hoạt động cụ thể, giờ giấc, hoặc địa điểm ăn uống đặc sắc.
DeepSeek nổi trội hơn trong việc cung cấp một kế hoạch du lịch chi tiết và thực tế. Không chỉ dừng lại ở việc liệt kê các địa điểm, DeepSeek còn gợi ý các hoạt động cụ thể, giờ giấc hợp lý, và đặc biệt là những địa điểm ăn uống chi tiết, có tên nhà hàng, món đặc trưng. Thêm vào đó, DeepSeek cung cấp thông tin về dự toán chi phí thuê xe máy, khách sạn, và gợi ý về mức chi tiêu hợp lý, cũng như thông tin về thời điểm lý tưởng để du lịch Đà Nẵng.
Với tính năng này, DeepSeek mang lại cảm giác như đang có một người bạn địa phương tư vấn, chia sẻ kinh nghiệm. Tuy nhiên, DeepSeek có thể cần thời gian xử lý lâu hơn để đưa ra một kế hoạch chi tiết và đầy đủ, và có thể cần có những yêu cầu rõ ràng hơn để có được kết quả như mong đợi.
Tổng Kết Ưu Và Nhược Điểm Của DeepSeek
Ưu Điểm
DeepSeek đang ngày càng khẳng định vị thế của mình như một đối thủ đáng gờm với ChatGPT nhờ vào những ưu điểm nổi bật. Dưới đây là sự phân tích chi tiết về các lợi thế của DeepSeek:
- Chất Lượng Đầu Ra Vượt Trội: DeepSeek R1 cung cấp kết quả chất lượng cao với khả năng hiểu ngữ cảnh rõ ràng và suy luận sâu sắc. Nó đặc biệt hiệu quả trong việc xử lý các truy vấn phức tạp, đảm bảo câu trả lời không chỉ chính xác mà còn phù hợp và thuyết phục hơn so với ChatGPT o1
- Chi Phí Thấp Hoặc Miễn Phí: DeepSeek hiện miễn phí cho người dùng cá nhân, giúp dễ dàng tiếp cận công nghệ AI mà không lo ngại về tài chính. Ngược lại, ChatGPT yêu cầu trả phí 20 USD/tháng cho phiên bản cao cấp, khiến DeepSeek trở thành một lựa chọn tiết kiệm và hấp dẫn hơn.
- Mã Nguồn Mở Và Tính Linh Hoạt: Là một công cụ mã nguồn mở, DeepSeek có thể chạy cục bộ trên máy tính cá nhân, bảo vệ quyền riêng tư và giảm phụ thuộc vào nhà cung cấp dịch vụ. Người dùng cũng có thể tùy chỉnh công cụ để đáp ứng các nhu cầu cụ thể, điều mà ChatGPT không hỗ trợ.
Nhược Điểm:
Xuất sắc là thế nhưng vì là mô hình còn non trẻ, DeepSeek vẫn cho thấy một vài thiếu sót. Tại thời điểm viết bài, các tính năng này của Deepseek vẫn chưa có hoặc thiếu ổn định khi so sánh với ChatGPT:
- Chưa Hỗ Trợ Tạo Ảnh: DeepSeek chưa hỗ trợ tính năng tạo ảnh từ văn bản (text-to-image) như ChatGPT tích hợp với DALL-E.
- Tìm Kiếm Thời Gian Thực Chưa Ổn Định: Khi bật tính năng tìm kiếm thời gian thực, hệ thống đôi khi không đáp ứng được do lưu lượng truy cập cao hoặc giới hạn kỹ thuật.
- Xử Lý Dữ Liệu Đầu Vào Chưa Đa Dạng: Khi thực hiện tóm tắt nội dung trích xuất từ Youtube – điều mà ChatGPT hiện tại đã làm rất tốt, tuy nhiên DeepSeek chưa thể hiểu và xử lý dạng thông tin này.
Kết Luận
Mặc dù DeepSeek có nhiều điểm mạnh như chi phí thấp, khả năng suy luận giống con người và tính linh hoạt, nhưng các nhược điểm trên vẫn khiến nó khó cạnh tranh hoàn toàn với ChatGPT trong một số trường hợp sử dụng thực tế. Đặc biệt, việc thiếu các tính năng như tạo ảnh, khả năng tìm kiếm thông tin ổn định và các giải pháp thương mại hóa cho doanh nghiệp đã làm giảm tính hấp dẫn của DeepSeek đối với người dùng chuyên nghiệp và doanh nghiệp lớn.
Với sự phát triển không ngừng, DeepSeek hoàn toàn có tiềm năng khắc phục những hạn chế này trong tương lai, trở thành một đối thủ cạnh tranh mạnh mẽ hơn với ChatGPT. Sự xuất hiện của DeepSeek R1 không chỉ là một minh chứng cho sự phát triển vượt bậc của AI mã nguồn mở mà còn là một lời nhắc nhở về tiềm năng vô tận của công nghệ, khiến cuộc đua AI đang ngày càng trở nên khốc liệt và thú vị.
Để không bị bỏ lại phía sau trong cuộc cách mạng công nghệ này, việc trang bị kiến thức và kỹ năng AI là vô cùng quan trọng. Tại NodeX, chúng tôi hiểu rõ điều này và cung cấp các khóa đào tạo AI chất lượng cao, giúp bạn làm chủ các mô hình AI mới nhất như DeepSeek và ứng dụng chúng vào các dự án thực tế. Hãy bắt đầu hành trình khám phá AI của bạn ngay hôm nay cùng NodeX!
Thông tin liên hệ:
- Trụ sở chính: Lux 6, Vinhomes Golden River, Số 2 Tôn Đức Thắng, Quận 1, HCM
- Văn phòng Hà Nội: Tòa nhà Charmvit, số 117 Trần Duy Hưng, Phường Trung Hòa, Quận Cầu Giấy, Hà Nội.
- Văn phòng Đà Nẵng: 02B Lê Lợi, Hải Châu, Đà Nẵng.
- Điện thoại: 0908.993.022
- Email: hello@nodex.asia
Fanpage: NodeX Asia
